شعارهای سازمان جهانی بهداشت از سال 1966 تا 2011

نتایج یک تحقیق نشان می دهد میزان بالای آلودگی هوا می تواند باعث ایجاد سردرد در افراد شود.   

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرزبه نقل از رویتر این مطالعه که در استان آلوده “سنتیاگو” در شیلی، انجام شده، نشان می دهد در روزهایی که آلودگی هوا بالا است میزان پذیرش بیمارستانها به دلیل میگرن و سایر اشکال سردرد افزایش می یابد.
استان سنتیاگو، منطقه ای است که با کوهای “ساحلی” و “آند” احاطه شده و از لحاظ جغرافیایی مستعد آلودگی هوا است.
در این مطالعه که در مجله آمریکایی “اپیدمیولوژی” منتشر شده ، دکتر “سابیت کاکمک” از “مرکز بهداشت کانادا” در “اوتاوا” و گروه تحقیقاتی وی، میزان آلودگی هوا را طی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵، در هفت پایگاه هواشناسی بررسی کردند.
در این پایگاه ها، سطح ازن و آلاینده های هوا مانند نیتروژن و دی اکسید سولفور، منواکسید کربن و ذرات ریز و شناوری که با سوخت بنزین، گازهای طبیعی و سایر سوخت های فسیلی مرتبط است، اندازه گیری شد.
همچنین در طول این مدت، محققان اطلاعاتی را در مورد تعداد افرادی که به دلیل ابتلا به سردردهای میگرنی و تنش و یا سایر اشکال سردرد، در بیمارستان بستری شده بودند، جمع آوری کردند.
محققان با بررسی اطلاعات مربوط به آلودگی هوا در تمام این مناطق دریافتند که آلودگی هوا یک عامل مهم خطر در بروز تمام انواع سردردها است.
همچنین محققان دریافتند که این ارتباط با در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند سن، جنسیت و یا فصل سال تغییر قابل توجهی نمی کند.

آلودگی هوا به وجود هر ماده ای در هوا که میتواند برای انسان یا محیط او مضر باشد اطلاق می گردد. آلاینده ها ممکن است طبیعی و یا ساخته دست بشر باشند و ممکن است به اشکال مختلف ذرات جامد یا قطرات مایع یا گاز باشند که بالغ بر ۱۸۰ آلاینده می باشند .

منابع آلوده کننده هوا به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شود.
۱- منابع طبیعی
- فعالیت های آتشفشانها و آتش سوزی جنگل ها
- گرد و غبار طبیعی
- دود و مونواکسید کربن ناشی  از آتش سوزی ها
- گاز رادون ناشی از کانی های زمین
- درختان کاج که ترکیبات آلی را از خود متصاعد می کنند.

۲- منابع مصنوعی
وسایل نقلیه موتوری مشکلی اساسی هستند که دی اکسید نیتروژن که مهمترین آلوده کننده هوا است را تولید می کنند .سایر منابع مصنوعی آلوده کننده هوا عبارتند  زغال سنگ سوزها ، صنایع مختلف آلودگیهای ناشی از سوزاندن بقایای کشاورزی و …
ترکیبات آلوده کننده هوا به دو قسمت گازها و ذرات جامد تقسیم می شوند :
۱- ذرات جامد :
ذرات کوچک و جامد براساس اندازه تقسیم می شوند و عبارتند از: pm10  و pm2/5 . دسته اول  ذراتی که دارای قطر کمتراز ۱۰ میکرومتر هستند و دسته دوم ذراتی که  دارای قطر کمتر از ۵/۲ میکرومتر هستند . ذرات با قطر کمتر از ۵/۲ میکرومتر برای سلامتی زیانبارترند .
۲- گازها :
شامل مونواکسید کربن ، دی اکسید نیتروژن ، دی اکسید گوگرد ، هیدروکربن ها ، ازن و …  می باشند . 

وضعیت شاخص استاندارد آلودگی(PS.I)
پاک ۵۰-۰
سالم ۱۰۰-۵۰
ناسالم ۲۰۰-۱۰۰
بسیار ناسالم ۳۰۰-۲۰۰
خطرناک ۳۰۰  د

ایران در ردیف ۱۰ کشور بزرگ تولید کننده گاز های گلخانه ای قرار دارد. منابع تولید گازهای گلخانه ای را در سه گروه عمده قرار داده اند. نیروگاههای تولید برق مهمترین منبع متمرکز تولید گازهای گلخانه بشمار میروند. حمل و نقل جاده ای و استفاده از اتومبیل، کامیون و اتوبوس برای حمل و نقل مسافری و بار، دومین مجتمع تولید نفت و گاز، سومین منبع عمده تولید گازهای گلخانه ای قلمداد میشوند.

طبق يافته هاي WHO تعداد معدودي عوامل بيماريزا ، موجب مسموميت هاي غذايي بي شمار مي شوند .بيشتر اوقات ، اشتباهاتي درنوع طبخ ونحوه نگهداري موجب بروز مسموميت وآلودگي مواد غذايي مي گردد تعدادي ازاين اشتباهات عبارتند از:
1 -طولاني بودن فاصله بين تهيه ومصرف غذا
2- نگهداري غذاهاي آماده به مدت طولاني دردرجه حرارت مناسب براي رشد باکتريها
3 -عدم استفاده از حرارت کافي
4- آلودگي هاي ثانويه
5- تماس افراد آلوده با غذا
سازمان جهاني بهداشت درمقابل اين اشتباهات توصيه هائي دارد که خطرآلودگي ، بقا وتکثيرعوامل بيماريزا را درغذاها کاهش مي دهد.باتوجه به تعدد فرهنگها ، اين قوانين وتوصيه ها بايد به عنوان مدلي براي راه حل هاي علمي خاص هرفرهنگ درنظرگرفته شوند . بنابراين مجريان بايد اين قوانين را با وضعيت کشور خود که شامل عادات خاص تهيه غذا دريک فرهنگ است ، سازگار نمايند .

قوانين طلايي سازمان جهاني بهداشت براي ايمني وبهداشت غذايي عبارتند از :

1- براي اطمينان از ايمني غذا ، غذاهاي فرآوري شده را انتخاب نمائيد .
مصرف بسياري از مواد غذايي نظيرميوه ها وسبزيها درحالت طبيعي بهترين توصيه است ولي مواد غذايي ديگر بدون طي مراحل فرآوري ايمن نيستند براي مثال به جاي شيرتازه ، شيرپاستوريزه بخريد واگرقدرت انتخاب داريد، ازگوشت ماکيان تازه يا فريز شده اي استفاده نمائيد که بوسيله اشعه يونيزان پاستوريزه شده باشند . درهنگام خريد به ياد داشته باشيد که فرآوري کردن مواد غذايي براي افزايش ايمني، همراه با افزايش مدت ماندگاري ابداع شده است . غذاهاي معيني مثل کا هو که بصورت خام خورده مي شوند احتياج به شستشو و ضدعفوني دقيق دارند.

2- غذاها راخوب بپزيد .
بسياري از غذاهاي خام ، بخصوص گوشت ماکيان ، گوشت قرمز وشير غيرپاستوريزه معمولا" آلوده به ميکروبهاي بيماريزا مي باشند پخت دقيق آنها مي تواند ميکروبهاي بيماريزا را ازبين ببرد ولي بخاطر داشته باشيد که براي رسيدن به اين مهم دماي تمام قسمتهاي ماده غذايي بايد به حداقل 70 درجه سانتيگراد برسد . اگرمرغ پخته شده هنوز در نزديک استخوانها خام باقي مانده است آن رابه داخل ظرف برگردانيد تا کاملا " پخته شود . گوشت ، ماهي وماکيان يخ زده بايد قبل از پخت ، کاملا" ازانجماد خارج شوند.

3- بلافاصله بعدازپخت غذا را مصرف کنيد.
وقتي غذاي طبخ شده به اندازه دماي اتاق سرد شود ، ميکروبها درآن شروع به تکثير مي کنند هرچه زمان بيشتري سپري شود ، خطر بيشتراست براي رعايت ايمني ، غذا را بلافاصه بعد از پخت مصرف نمايند .

4- غذاهاي پخته را به دقت نگهداري کنيد.
اگر مجبوريد که غذا را پيشاپيش تهيه کنيد يا مي خواهيد آن را براي مدتي نگهداريد، آن را در مکان گرم  نزديک يا بالاي 60 درجه سانتيگراد ( يا در مکان سرد) نزديک يا زير 10 درجه سانتيگراد نگهداري نمائيد .زماني که بخواهيد غذا را براي مدت 4 يا 5ساعت نگهداري کنيد، اين قانون اهميت حياتي خواهد داشت . بطور کلي غذاي کودکان بهتراست که ازقبل تهيه نشود . يکي از اشتباهاتي که موجب بروز مسموميت هاي غذايي بي شمار مي گردد گذاشتن مقدار زيادي غذاي گرم درداخل يخچال است دريک يخچال تقريبا " پر ، غذاها نمي توانند به آن سرعت که بايد و شايد سرد شوند . وقتي مغز غذا به مدت طولاني گرم باقي بماند ( يعني بالاي 10 درجه سانتيگراد ) ، ميکروبها رشد کرده وبه سرعت تا حد بيماريزايي تکثيرمي يابند

5- غذاهاي پخته را به دقت حرارت دهيد .
اين راه بهترين روش مبارزه با ميکروب هائي است که ممکن است درطول نگه داري رشد کرده باشند . نگهداري مناسب، رشد ميکروبها را کاهش مي دهد ولي ميکروارگانيسم ها را ازبين نمي برد . بنابراين غذا را يکبار ديگر به دقت حرارت دهيد بطوري که دماي تمام قسمت هاي غذا به حداقل 70 درجه سانتيگراد برسد .

6- ازتماس بين غذاهاي خام وپخته جلوگيري نمائيد .
غذاهاي سالم پخته شده مي توانند در اثرکوچکترين برخورد با غذاهاي خام آلوده شوند اين آلودگي ممکن است مستقيم باشد، مثل زماني که گوشت خام ماکيان با غذاي پخته تماس يابد . اين موضوع مي تواند ازاين هم ظريفتر باشد . براي مثال زماني که مرغ خام را آماده مي کنيد ازهمان تخته وچاقوي شسته نشده براي قطعه قطعه کردن مرغ پخته استفاده نکنيد . انجام اين کار مي تواند تمام خطرات بالقوه رشد ميکروبي را دوباره ايجاد کرده وباعث بروزبيماري شود .

7- دستهايتان را به صورت مکرر بشوئيد .
قبل از شروع به آماده کردن غذا و همينطور بعداز پايان اين کار دستهايتان را به دقت بشوئيد خصوصا " بعد از توالت و يا پس ازآماده سازي غذاهاي خام مثل ماهي ، گوشت وماکيان ، و اگردر دستهايتان عفونتي وجود دارد قبل از تهيه غذا روي آن را پوشانده وپانسمان نمائيد . همچنين به خاطر داشته باشيد که حيوانات خانگي مانند سگها ، پرندگان و بخصوص لاک پشت غالبا " ناقل ميکروبهاي بيماريزاي خطرناکي هستند که مي توانند از دستهاي شما به غذا منتقل شوند .

8- تمام سطوح آشپزخانه را دقيقا" تميز نگهداريد .
ازآنجايي که غذاها به آساني آلوده مي شوند تمام سطوح مورد استفاده هنگام آماده سازي و تهيه غذا بايد دقيقا " تميز نگهداشته شوند . هرذره غذا ،خرده نان يا لکه اي مي تواند يک منبع ميکروب باشد .پارچه هايي که باظروف و وسايل آشپزي تماس دارند بايد هر روز تعويض وقبل از مصرف دوباره در آب جوشانده شوند . پارچه هاي جدا براي تميز کردن زمينها نيز به شستشوي مکرر نياز دارند.

9- غذاها را ازدسترس حشرات ، جوندگان وديگرحيوانات دورنگاه داريد.
حيوانات غالبا" حامل ميکروبهاي بيماريزا هستند که مي توانند باعث مسموميت هاي غذايي شوند . نگهداري غذا در ظروف درب دار بهترين راه محافظت غذاست .

10- ازآب پاکيزه استفاده نمائيد .
وجود آب پاکيزه همان قدر که براي نوشيدن مهم است براي تهيه غذا نيزاهميت دارد . اگردرمورد آب مصرفي تان شک داريد قبل از اضافه کردن آن به غذا ويا استفاده ازآن براي تهيه يخ ، آن را بجوشانيد بخصوص درمورد آب مورداستفاده درتهيه غذاي کودک بسيار دقت داشته باشيد . سازمان جهاني بهداشت به بيماريهاي ناشي از آلودگي مواد غذايي به عنوان يکي از مهمترين مشکلات بهداشت در دنياي معاصر مي نگرد . بسته به شرايط ،اين آلودگي ها درکودکان و بزرگسالان ممکن است کشنده باشد . با استفاد ه از دستورات ساده فوق خانواده خود را از اين بيماريها محافظت کنيد . اين قوانين بطور قابل توجهي خطر بيماريهاي ناشي ازآلودگي مواد غذايي را کاهش خواهند داد.

«افرادی که در روز یک یا چند نوشیدنی گازدار می نوشند، 50درصد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به مشکلات متابولیک (سوخت و سازی ) مانند جمع شدن چربی بیش از حد در اطراف کمر، کاهش میزان کلسترول خوب، فشار خون بالا و موارد دیگر خواهند بود.»
این هشدار در حالی از سوی کارشناسان و متخصصان تغذیه شنیده می شود که هر روز به طرفداران نوشابه های انرژی زا که عمدتا وارداتی و حاوی شکر و کافئین فراوان هستند، افزوده می شود. طرفداران این نوشابه ها به خصوص در میان ورزشکاران بیشتر دیده می شوند؛ هم کسانی که خواهان یک ورزش معمولی اند و هم کسانی که ورزش را به طور جدی در باشگاه ها دنبال می کنند. با این حال به عقیده متخصصان این نوشابه هامصرف روزانه می کشانند. این در حالی است که حتی مصرف کنندگان نوشابه های انرژی زا، بیشتر از افرادی که نوشابه های معمولی می خورند دچار اضافه وزن می شوند. همچنین افراد میانسال و سالمندانی که هر روز نوشابه انرژی زا مصرف می کنند ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 در آنها افزایش می یابد. اما به عقیده متخصصان تغذیه یک تئوری آن است که بسیاری از افرادی که به طور روزانه نوشابه استفاده می کنند؛ حتی آنان که از نوشابه های انرژی زا می نوشند، در سایر زمینه ها نیز زندگی ناسالمی را دنبال می کنند به این معنا که مصرف روزانه نوشابه های گازدار معمولا همراه با مصرف انواع فست فود ها با چربی و انرژی فراوان یا استفاده از غذاهای رستورانی است که نتیجه نهایی این شیوه تغذیه دریافت بیشتر انرژی و چربی است که در پایان چاقی و دیابت را به همراه خواهد داشت. تئوری دیگر این است که نوشیدنی ها و غذاهای حاوی افزودنیشیرین شده می تواند در کل اشتهای افراد را به سمت خوردن شیرینی در سایر اوقات برانگیخته و باعث افزایش استعداد ابتلا به دیابت شود. دکتر محمد هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در این باره به همشهری می گوید: نوشابه های وارداتی انرژی زا ترکیباتی دارند که در کوتاه مدت باعث افزایش انرژی می شوند و افراد به غلط از آن در انجام فعالیت های ورزشی و شرکت در مهمانی ها به منظور افزایش سطح هشیاری استفاده می کنند. به گفته دکتر هاشمی البته برای یک مدت کوتاه این نوشیدنی ها تأمین کننده نیازهای فرد هستند ولی کلا مکانیزم اثر آنها به 2 شکل است؛ اول اینکه میزان زیاد انرژی این نوشابه ها به دلیل شکر و کربوهیدرات های موجود در آنهاست که همین مواد باعث بروز چاقی و عوارض مربوط به آن روی افراد مصرف کننده می شود و مچنین روی سیستم هورمونی شخص بی تأثیر نخواهد بود. دبیر انجمن پیشگری و درمان چاقی ایران در ادامه اینطور توضیح می دهد: مواد دیگر این نوشیدنی ها از جمله کافئین با اینکه سطح هشیاری فرد را بالا می برند ولی مضرات این ماده را هم در پی دارند از جمله اینکه ظرف 2 ساعت پس از مصرف کافئین به هر شکل فشار خون بالا رفته و تقریبا تا 3 ساعت پایین نمی آید. همچنین هنگام مصرف کافئین انرژی فراوانی به سمت مغز سرازیر می شود بنابراین احساس بیداری، طراوت و انرژی سرشار ایجاد خواهد شد. اما در کنار آن فرد احساسات ناخوشایندی را نیز تجربه خواهد کرد که شامل بی قراری، حساس بودن، بی خوابی، اضطراب و عصبی بودن است. علاوه بر اینها کافئین سوء هاضمه و زخم معده را افزایش می دهد. دکتر هاشمی به نکته دیگری نیز اشاره می کند و آن اعتیادآور بودن کافئین است، به طوری که نیاز روزانه بدن به مصرف این نوشیدنی ها بیشتر شده و به تبع آن عوارض مصرف نوشابه ها هم بیشتر خواهد شد.
اما نوشابه های انرژ ی زا، گازدار هم هستند و همین خاصیت آنها مانع جذب کلسیم و پوکی استخوان خواهد شد ضمن اینکه به عقیده دکتر هاشمی تخریب سیستم دندانی و گوارشی و افزایش اشتها، پرخوری ثانویه و در نهایت افزایش بیش از حد چاقی از عوارض گازدار بودن این نوشابه هاست. دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران تأکید می کند: متأسفانه ورزشکاران و حتی کسانی که قصد یک ورزش معمولی روزانه را هم دارند، با خیال غلط افزایش انرژی به مصرف این نوشیدنی ها می پردازند در حالی که مصرف حتی کوتاه مدت آنها هم عوارض بلندمدت دارد و متابولیسم بدن را به طور جدی به خطر می اندازد.